Chẩn đoán và điều trị bệnh RUBELLA

     Rubella (hay còn gọi là Sởi Đức) là một bệnh truyền nhiễm có thể gây dịch do virus Rubella (ARN virus) gây nên. Bệnh lây qua đường hô hấp do tiếp xúc trực tiếp hoặc lây từ mẹ sang thai nhi, thời gian lây của bệnh kể từ 7 ngày trước phát ban đến 7 ngày sau phát ban. Bệnh có thể gây nhiều biến chứng, đặc biệt đối với phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu mà nhiễm virus Rubella có thể sinh ra trẻ bị dị tật, quái thai, hoặc gây sẩy thai, thai chết lưu... Điều đó giải thích lí do bệnh Rubella được quan tâm đặc biệt ở phụ nữ mang thai và được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.
I. CHẨN ĐOÁN
1. Dịch tễ:
+ Tiếp xúc với người mắc bệnh Rubella.
+ Chưa từng mắc bệnh này trước đây.
+ Chưa tiêm vắc xin phòng bệnh.
2. Lâm sàng:
Có thể không có triệu chứng rõ ràng, hoặc có các dấu hiệu sau:
+ Sốt: thường nhẹ trong khoảng 2-3 ngày rồi tự hết.
+ Phát ban: mọc không theo trình tự, "ban nhảy": mọc ở chỗ này thì ban ở chỗ khác mất đi, khi ban lặn đi không để lại dấu vết.
+ Hạch mọc ở nhiều nơi (cổ, nách, bẹn...)
+ Đau mỏi người, đau khớp.
3. Chẩn đoán xác định:
Xác định chắc chắn nhiễm Rubella bằng 1 trong các cách sau:
+ Xét nghiệm kháng thể kháng Rubella IgM (+).
+ Hiệu giá kháng thể Rubella IgG lần 2 tăng gấp 4 lần so với lần 1 (2 lần làm cách nhau 1 tuần).
+ PCR Rubella (+): dương tính với bệnh phẩm là dịch hầu họng, máu, dịch não tủy, dịch ối.
II. BIẾN CHỨNG:
+ Viêm não - màng não: thuộc nhóm viêm màng não nước trong, biểu hiện về các rối loạn tâm thần kinh, ngủ gà, hôn mê, liệt dây thần kinh sọ, rối loạn hô hấp, tuần hoàn có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng tâm thần kinh sau này.
+ Có thể gặp biến chứng viêm phổi, viêm khớp, viêm tinh hoàn hoặc tiểu cầu giảm nặng và kéo dài (hiếm gặp).
III. ĐIỀU TRỊ
1. Rubella không biến chứng:
Điều trị triệu chứng: giảm sốt, vitamin, kháng histamin...
2. Rubella có biến chứng:
+ Viêm Não: dùng 1 trong 2 thuốc sau:

- IVIG: 0,1-0,4g/ kg cân nặng/ ngày x 3 ngày. (Một người nặng khoảng 50kg sẽ cần mỗi ngày khoảng 20g gammaglobulin tương đương 8 lọ Pentaglobin 50ml hoặc 8 lọ Flebogamma 50ml đang có trên thị trường Việt Nam, tức là sẽ phải chi phí khoảng gần 50 triệu đồng/ ngày). Như hình bên cạnh.

- Methylprednisolon 2mg/ kg cân nặng/ ngày x 5-7 ngày. (Một người khoảng 50kg sẽ cần mỗi ngày khoảng 100mg tương đương 6 viên Medrol 16mg đang có trên thị trường, tức là khoảng 30.000vnd/ ngày).
+ Xuất huyết giảm tiểu cầu:
- Truyền khối tiểu cầu (tương tự như trong sốt xuất huyết Dengue có xuất huyết mà TC < 50 hoặc tiểu cầu giảm nặng < 20 khác so với sốt xuất huyết Dengue là truyền tiểu cầu khi không có dấu hiệu xuất huyết mà TC < 5).
- Methylprednisolon giống như trên.
3. Với phụ nữ mang thai:
+ Trong 3 tháng đầu có chẩn đoán xác định nhiễm Rubella: tư vấn đình chỉ thai nghén.
+ Trong tháng thứ 4: chọc ối tìm thấy virus Rubella: đình chỉ thai nghén.
+ Kể từ tuần thai thứ 18: nguy cơ con bị Rubella bẩm sinh thấp hơn, theo dõi thai kì bình thường.
IV. TIÊM PHÒNG:
1. Trẻ em: Mũi 1 từ 9 tháng tuổi, mũi 2 nhắc lại khi trẻ 18 tháng tuổi.
2. Phụ nữ chỉ nên có thai sau khi đã tiêm phòng Rubella tối thiểu 1 tháng. Đối với phụ nữ có miễn dịch thì không cần tiêm phòng trước khi dự định có thai.
NGUỒN: BỘ Y TẾ